Odchody

W hodowli agam brodatych odchody są bardzo istotną informacją na temat rozwoju naszego podopiecznego oraz stanu jego zdrowia. Wszystko w hodowli tak naprawdę obraca się wokół tego tematu. Najczęstszą czynnością jaką robią smoki jest jedzenie, a co za tym idzie, drugie w kolejności jest wydalanie. 

Odchody - Odpadowe produkty procesu trawienia składające się z części ciemnej - strawiony pokarm oraz części jasnej - skrystalizowany mocz (kwas moczowy). 

 
Fot. Prawidłowe odchody by sallyann

 
Fot. Prawidłowe odchody by sallyann

 
Fot. Prawidłowe odchody autor poszukiwany

Wielu początkujących hodowców agam brodatych podczas pierwszego kontaktu z kałem jaszczurki ma problem z rozróżnieniem, czy jest on prawidłowy, czy też nie. Przeważnie większość obaw jest nieuzasadniona, ponieważ skład kału może być różny w zależności od składu diety brodacza. Kał młodych smoków może stanowić tylko ciemne ciało stałe, jest to uwarunkowane dietą odzwierzęcą. Młode osobniki bardzo często początkowo nie przyjmują pokarmu roślinnego, co za tym idzie wydalają wodę w bardzo małej ilości (w minimalnej, ale jednak w postaci zaoszczędzonej, czyli kwasu moczowego). Podrośnięte osobniki którym podawana jest odpowiednia dieta (60-70% pokarm żywy, 30-40 % pokarm roślinny) wydalają kał składający się z części ciemnej oraz części jasnej. 

Ciemna część kału powinna być dobrze uformowana i mieć miękką konsystencje. Odcień zależy od diety smoków, zwykle jest to ciemnozielony kolor ze względu na resztki pokarmu roślinnego. W przypadku diety typowo zwierzęcej (przeważnie u młodych osobników) kał jest ciemniejszy i gęstszy. Rozmiar jest głównie zależny od ilości podanego pokarmu. Podczas karmienia wydawałoby się, że agamy mogą pochłonąć tyle pokarmu ile widzą, w związku z czym często kupa jest zaskakująco duża w porównaniu do wielkości naszego smoka. 

Jasna część, podobnie jak ciemna, powinna być dobrze uformowana i mieć miękka konsystencję. Kwas może przybierać kolor od śnieżnobiałego, przez kremowy i żółty, aż do pomarańczowego. Jasna część odchodów jest wynikiem ewolucji. Organizmy jaszczurek narażone na częste braki wody wykorzystują wodę bardziej efektywnie niż ssaki i zamiast moczu wydalają tylko odpady stałe, a płyn zachowują w organizmie. W przypadku, gdy część kwasu jest sucha lub twarda należy zwiększyć podawanie pokarmu roślinnego, ponieważ świadczy to o braku wody w organizmie i może prowadzić do zaczopowania. Czasami może to być również spowodowane nadmiarem wapnia w organizmie. 

Pamiętaj! Kolorem kału należy się niepokoić, gdy przebarwia się na różowo lub są na nim smużki krwi. Kał może przybierać barwę czerwoną w przypadku, gdy w ciągu ostatnich dni nasz smok jadł marchew, paprykę, truskawki lub inne czerwone/pomarańczowe owoce i warzywa. Jeśli jednak nie jesteśmy pewni czy jest to pokarm czy krew, warto próbkę kału włożyć do plastikowego pojemniczka (np. pojemnik na kał dostępny w aptece) i nalać do pojemnika wody utlenionej (wcześniej sprawdź termin ważności). Jeśli woda się zapieni, najprawdopodobniej mamy do czynienia z krwią i próbkę kału należy zawieźć do lekarza weterynarii specjalizującego się w gadach. W przypadku zastosowania wody utlenionej należy pobrać nową próbkę kału ponieważ w.w specyfik moze zniszczyć ściany/osłonki pasożytów. Zobacz listę polecanych lekarzy klik 

 
Fot. Odchody zabarwione na czerwono (przez truskawki) by Crowin

Pamiętaj! Najgroźniejszym stanem zagrożenia życia związanym z odchodami u agam jest niedrożność jelit spowodowana zaczopowaniem, czego przyczyną jest często zaleganie dużych ilości podłoża, pokarmu lub odchodów - klik. 

 
Fot. Zalegające masy kałowe powodujące zaczopowanie by Okins

Należy jednak pamiętać, że częstotliwość oddawania kału jest uwarunkowana metabolizmem jaszczurki oraz wiekiem. Im starszy osobnik, tym ten proces jest dłuższy. Przykładowo nasze roczne samice oddają kał książkowo co drugi dzień, zaś wypożyczony na okres godów 5 letni samiec oddaje kał co cztery dni, robiąc raz większą kupę niż nasze samiczki. U starszych osobników proces ten może trwać nawet 7 dni. Odpowiedzialny właściciel powinien rozróżnić czy jest to już zaczopowanie czy tylko wolny metabolizm. 

 
Fot. Duża ilość odchodów w.w samca by Crowin

 
Fot. Ulubiona pozycja do załatwiania się :) by Crowin

Gdy kał jest bardzo wodnisty należy ograniczyć podawanie roślin które prowadzą do rozwolnienia. Jeśli to nie pomaga należy wykonać badanie kału, ponieważ luźny stolec może być oznaką wewnętrznych pasożytów, takich jak kokcydia które powodują fizyczne uszkodzenie komórek jelita. 

Pamiętaj! Czasem oddawaniu kału towarzyszy duża ilość płynu. Jeśli płyn jest jasny i reszta kału wygląda normalnie, oznacza to jedynie że smok jest dobrze nawodniony i pozbywa się nadmiaru płynów z organizmu. 

Pamiętaj! Im wcześniej zostanie wykonane badanie i rozpoznana choroba, tym lepiej dla agamy. Łatwiej jest wyleczyć mniejsze ilości pasożytów, a każde podanie leku stanowi dodatkowe osłabienie organizmu jaszczurki. 

Badanie parazytologiczne powinno być wykonane : 
- gdy przez ponad tydzień w kale pojawiają się niestrawione resztki (może to być również spowodowane zbyt niską temperaturą pod promiennikiem lub karmienie agamy wieczorem) 
- gdy przez kilka dni czasu agama ma biegunkę i nie pomaga podawanie diety uboższej w wodę 
- pojawia się krew w kale 
- profilaktycznie 4 razy w roku 
- po zakupie każdego nowego smoka i przed wpuszczeniem go do naszych starych smoków 
- przed zimowaniem 
- po okresie letnim, gdy dietę stanowił plankton łąkowy 


Agamy brodate często wypróżniają sie do wody - podczas kąpili na zewnątrz terrarium bądź do baseniku znajdującego się w terrarium. Więcej o kąpieli agam przeczytasz tutaj 

 
Fot. Kupka podczas kąpania by Crowin

Zwykle badanie kału robi sie po 10-14 dniach od podanej ostatniej dawki leku. Wiele leków musi byc podana 2 razy w odstępie 10-14 dni ze względu na cykl zycia pasożytów układu pokarmowego. 

Dlatego za 10 dni oddaj kał do badania i potem bedziesz wiedział czy konieczne jest powtórne odrobaczanie. Kwarantann robisz do czasu aż dostaniesz negatywne badanie na obecność pasożytów. 

Następnym razem jak będziesz znów weta to nie wstyd poprosić, go aby napisał tobie nazwę choroby/pasozyta itp na kartce (po angielsku lub po łacinie ;)) w celu późniejszego poznania przez ciebie tematu np korzystając z netu ;) 


Autor:
Karol "Crowin" Twardosz
12.05.2003

Źródła: 
Własne doświadczenia 
Lek. Wet. Marta Marciniak 

Korekta: 
Kalinka 
Lek. Wet. Marta Marciniak